28
Sun, Apr
0 New Articles

Mari Alkatiri, PM VII Governu Konstitusional

Primeiru-ministru foun timoroan nian, Mari Alkatiri, hatete iha loron-sesta katak nia Governu sei fó prioridade ba dezenvolvimentu lejislativu ho institusiona, hodi destaka nesesidade hodi hametin sistema judisial.

Mari Alkatiri ko'alia kona-ba prioridade sira iha diskursu dahuluk hafoin simu pose nu'udar primeiru-ministru hosi Governu konstitusional dahitu, iha serimónia ne'ebé halo iha Palásiu Nobre Lahane, iha Díli.

Comment

Comment

Jose Ramos Horta

Eis-Prezidente timoroan, José Ramos-Horta, hatete katak iha loron-sesta ne'e fila fali ba Ezekutivu hodi apoia esforsu sira governasaun Mari Alkatiri nian no kontribui hod hametin dame no dezenvolvimentu Timor-Leste nian iha tinan hirak tuirmai.

"Tinan haat ka lima tuirmai hanesan importante hodi hametin dame no ba konstrusaun nasaun nian no ba entrega ba jerasaun fpun no tanba ne'e maka ha'u hanoin hanesan obrigasaun aseita konviti hosi Mari Alkatiri hodi halo parte iha nia ekipa", Ramos-Horta hatete ba Lusa.

Comment

Diretora CAUCUS Paula Corte Real hatete la kontente ho kompozisaun meza parlamentu tanba make mak domina.

Organizasaun feto CAUCUS (Feto iha Politika) dezkontente ho lideransa partidu politiku sira ne’ebe la fo oportunidade ba feto atu kompete iha estruktura meza parlamentu nasional ne’ebe domina husi mane.

Diretora CAUCUS Paula Corte Real hateten iha feto nain tolu ne’ebe tur iha estruktura meza parlamentu hanesan sekretaria no vice sekretaria, maibe iha presidente no vice presiente mane hotu.

Comment

Kordenador Jerál

Lariwa Alves 

Xefi Redasaun

Neno  &  Ze Kasar

Kord. Kobertura

Methan Barros

Jornalista

Nico Perreira
Judas Silva

Ana Teresa Sequeira

Kuiñesidu ho naran “Sandy Sequeira” remata ninia estudu majistradu iha Universidade Udayana Bali iha tinan 2014 no agora dadauk serbisu nudar Diretora Ezekutiva iha Conselho de Imprensa. Nia esperiensia iha area komunikasaun no media kuaze tinan 19 ona. Sandy hahu nia kareira iha mundu jornalismu nudar presenter radio iha tinan 1998 no sai pesoal xavi ida iha estasaun Radio Timor Kmanek to’o tinan 2003. Nia serbisu ho INTERNEWS nudar Jestor Programa Treinamentu Media nian to’o tinan 2006 no kontinua ho Timor-Leste Media Development Center nudar Jestor Programa Media. 

Nia muda ba serbisu ho Misaun ONU (UNMIT) iha tinan 2007 nudar ezekutiva ba produsaun programa radio UNMIT to’o misaun remata iha 2012. Nia kontinua ninia kareira ho serbisu nudar Jestor Programa Media ba Search for Common Ground (SFCG), ONG Internasional ida ne’ebe serbisu ba transformasaun konflitu to’o tinan 2015.

Hafoin nia serbisu nudar Espsialista Komunikasaun ba projetu USAID nian ida hanaran Avansa Agrikultura durante fulan 5 no deside fila ba apoiu Nasoins Unidas liuhosi agensia UNDP nudar Analista Komunikasaun maibe to’o fulan 8 deit tanba nia deside atu kontribui ba dezenvolvimentu media iha Timor-Leste liu hosi serbisu ba Conselho de Imprensa. Sandy nu’udar jornalista senior feto ne’ebé funda ona organizasaun jornalista nian hanesan Centru Jornalista Investigativu Timor-Leste  - CJITL,  Timor Leste Media Development Center – TLMDC no dadaun nu’udar fundador Sentru Mídia Investigativu – SMI.


Angelina M.G. Alves da Silva

AngelinaMoris iha Baucau, loron 07 Agostu 1987. Edukasaun formal no formasaun sira, remata eskola primaria iha tinan 1997, remata eskola pre-secundaria iha tinan 2000. Iha tinan 200 remata estudu sekundaria. Gradua ensinu superior nian tinan 2011, hosi Intituto de Ciênçias Religiosas, (ICR) São Tomas de Aquino Dili. Esperensia servisu jornalizmu nian, iha Radio Timor Kmanek, RTK durante tinan hitu. Hahú hosi 2008 to 2016, agora dadaun hanesan staff iha Conselho de Imprensa. Iha esperensia ba kobertura, lokutora ba ba programa radio no hakerek testu.


Amito Konusere Araujo

AmitoMoris iha Lospalos, loron 07 fulan April tinan 1992. Remata Escola Secundaria Nino Conis Santana Lospalos iha tinan 2010. Kontinua Estuda iha Universidade da Paz (UNPAZ) iha Departamentu Relasaun Internasional Fakuldade Siensia Sociais no Humaniora, no agora livre teoria. 

Amito iha esperensia jornalismu tinan barak iha Rádiu. Hahu tinan 2007 – 2010 nu’udar Jornalista iha Radio Comunidade Lospalos (RCL) Vox populy. Iha fulan Novembro 2010- Julho 2011, nu’udar Jornalista iha Media Diariu Timor post. Iha tinan hanesan, Fulan Julho 2011 – Novembro 2011 nu’udar Xefi Redasaun no Editor iha Radio Akademia UNPAZ.  Fulan Junho - Julho 2012 halo reportajen especial kona baJornal Eleisaun ba Radio no Televizaun Timor Leste - RTTL. Produtor ba Programa Espesial Jornal Eleisaun Radio no Televizaun Timor Leste – RTTL, iha tinan 2017.  

Mane ne’ebé ho naran kuinesidu Amito Konusere hetan rekuiñesimentu husi Asosiasaun Jornalista Timor Lorosa’e (AJTL) ba kategoria “hakerek Feature Radio diak liu” iha AJTL Award tinan 2015 entre Jornalista husi Radio Komunidade no Radio Nasional. 

Amito mos hetan formasaun jornalizmu oi-oin. Formasaun jornalizmu funu husi Dewstlle Alemanha iha 2013, iha Timor-Leste. Involve mos iha Organizasaun Grupu Agrikultura Juventude Verde (GAJV) Lospalos. Aliende neé, Amito sai mos Formador Jornalismu baziku Radio iha Sentru DESK. 

Nu’udar fundador mídia online www.akatimor.com. Sai hanesan jornalista korespondente ba BBC Indonesia iha Timor-Leste no korespondente mídia online Netralitas iha Jakarta-Indonesia 2016 to’o agora. Nomós dadaun ne’e serbisu iha RTL nu’udar jornalista, produtór no aprezentador programa Atualidade Tetun, Buletin Tetun no aprzentador disportu iha TVTL.


 Armindo de Jesus

ArmindoMoris iha Covalima. Lisensiadu informatika iha Universidade Nacional Timor Lorosa’e – UNTL. 

Esperensia serbisu iha rai liu no rai-laran nu’udar autor dezeñu no maneja sítiu elektronika sira.   

Tinan 2004 – 2007 serbisu nu’udar  Database Developer iha Timor Telecom. Tinan 2005 nu’udar konsultan ba dezenvolvimentu database  veteranu nia iha  Ministériu Solidariedade Sosiál – MSS.

Maiu 2007 to’o  Juñu 2009 serbisu ho UNMIT nu’udar  manajer website. Janeiru  2009 to’o 2014 nu’udar webmaster liu husi misaun ONU iha DR Congo. November 2014  to’o Agostu 2016 serbisu nu’udar Konsultor  ba informasaun tekonolojia no relasaun públiku iha Ajensia Internasional JICA iha Timor-Leste. Iha Setembru 2015 - Fevereiru 2016, sai nu’udar konsultor pesoal IT no Consultant IT/Webmaster iha ajensia UNDP, iha  Timor-Leste. 

July - August, 2016 sai nu’udar  Web Design Consultant iha TradeInvest Timor-Leste (http://investtimor-leste.com/). No, fulan Agostu - Outobru, 2016 serbisu nu’udar  IT/Web Design Consultant iha ajensia internasional UNDP, iha Timor-Leste (http://www.cccb-tl.org/). Kontinua iha fulan September - December, 2016 serbisu nu’udar IT/Web Design  iha  Conselho de Imprensa Timor-Leste (conselhoimprensa.tl). Fundador Kalohan Hosting (www.kalohan.net). Autor streaming iha Rádiu Online Primeiru iha Timor-Leste iha TLMDC (www.radioliberdadedili.com). Dadauk ne’e serbisu nu’udar konsultor ba Sistema jestaun Informasaun iha Ministériu Agrikultura no Peska. 


Caetano “Atay” Alves

Moris iha Laivai ho naran jornalista kuiñesidu bolu “Atay Lariwa”. Hahu kareira jornalista iha tinan 2006. Kareira jornalista iha instituisaun mídia oi-oin, mídia imprime, transmisaun no Online. Tinan rua u’udar jornalista polítika iha instituisaun mídia Timor Post, hahu husi tinan 2004 – 2006. Iha tinan 2007 – 2008 hanesan reporter iha Televisão Timor Leste – TVTL. Sai mos reporter ba jornal semanal BOLAMOR iha tinan 2008. Durante tinan 5 serbisu nu’udar jornalista no reporter manager iha Centru Jornalista Investigativu – CJITL. 

Esprensia serbisu seluk maka hanesan peskizador iha area defeza no siguransa durante tinan 5 iha Fundasaun Mahein - FM. Ho kapasidade ne’ebé naton, kaer kargu nu’udar Kordenador Peskiza durante tinan 3, antes sai kordenador peskiza, xefi departementu mídia no publikasaun nian. Durante hanesan peskizador hakerek ona relatoriu lubuk ida iha setór defeza no siguransa nian, liu-liu relasaun ho dezenvolvimentu instituisaun F-FDTL no PNTL.

Relatoriu importante sira ne’ebé hakerek durante iha FM halo revizaun ba Estudu 2020 nian liu-liu kona-ba Komponente Naval, Kompleksidade Problema Veteranu iha Timor-Leste, Baze Naval iha Hera nomos asuntu importante sira kona-ba siguransa iha fronteira. Nu’udar konsultan nasional iha ekipa re-dezeñu programa apoiu Governu Nova Zelandia kona-ba Polisiamentu Komunitariu iha Timor-Leste hamutuk ho Prof Gordon Peake iha tinan 2014.

Hetan ona formasaun oi-oin kona-ba jornalizmu no peskizador husi peritu internasional sira. Sai nu’udar fundador ba Bulletin TUNTAS iha tinan 2002 iha Sekolah Tinggi Pembangunan Masyarakat – STPM Santa Ursulin – Ende – Flores – NTT. Sai estudante Universidade da Paz iha tinan 2010 no livre ona teoria iha area Relasaun Internasional nian. Involve iha rede ativista ba libertasaun PAPUA rede solidariedade internasional nomos pesoál xave iha movimentu organizasaun ONE. Fundador jornal TEKI TABLOID no dadaun nu’udar fundador ba Sentru Mídia Investigativu – SMI.


Mario de Jesus Amaral

MarioMoris iha Aileu. Alumni husi estudante Universitas Timor-Timur (UNTIM) iha tinan 1997. Depois ukun an remata ninia estudu lisensiadu iha Universidade Nasionál Timor Lorosa’e – UNTL iha area Governante nian. 

Durante iha Fakuldade Siensia Sosiais e Politika, Amaral hahu nia kareira nu’udar ativista Diretus Humanus iha Asosiasaun HAK, Forum Tau Matan (FTM), Jesuit Refugee Service (JRS); 

Nia mos nu’udar Jornalista iha Centru Jornalista Investigativu Timor Leste -  CJITL durante tinan 2007 – 2011. Tinan 2011 – 2015 sai peskizador ba asuntu defeza no siguransa iha no mos   iha ONG Fundasaun Mahein (FM).

Alende ne’e, nia mos tuir ona formasaun iha area oin-oin hanesan area diretus humanus, jornalizmu no mos area peskiza nian.    


Mateus de Carvalho Barros

MateusMoris iha Baguia 06 Maiu 1984, remata nivel edukasaun formal iha Universidade Nasional Timor Lorosa’e – UNTL iha loron 24 fulan abril tinan 2012.  

Hahu kareira hanesan jornalista tinan 2014 iha NGO Lalenok ba ema hotu (LABEH). Tinan 2015 sai reporter investigativu iha Centru Jornalista Investigativu Timor Leste (CJITL). Iha tinan hanesan sai   nu’udar Asistente Coordinator ba progama kampaña anti korupsaun ne’ebe realiza organizasaun  Timor Leste American  Alumni Initiative (TLAAI) ne’ebé servisu hamutuk ho TVE-TIMOR, perparasaun estabelesementu asosiasaun TLAAI iha ministeriu Justisa. Formasaun ingles, jornalismu no komputador iha municipiu, apoio administrasaun ba programa debate televizivu iha TVE-TIMOR nomos aktividade seluk ne’ebe iha relasaun ho TLAAI nia ezistensiaNo iha tinan 2016 sai hanesan koordenador kobertura iha CJITL. 

Nu’udar membru fundador Sentru Direitu Ekonomíku Sosiál No Kultural (Sentru-DESK). Pozisaun hanesan Programa Manager Nomos Chefe Ekipa Survey Nasional Ba Media Timor Leste. Fulan Maiu 2017, simu responsabilidade nu’udar diretúr interinu ba Sentu DESK durante fulan ida

Tuir ona formasaun oioin hanesan formasaun jornalismu investigativu baziku durante fulan tolu iha CJITL. Tuir treinamentu kona-ba Online Journalism Training ne’ebé organiza husi Tmor Leste Media Development Centre – TLMDC  durante loron tolu hahu husi loron 21-23 fualn Agustu tinan 2015.


Pelagio Doutel da Costa Sarmento

MarioMoris iha Baucau, lisensiadu Bachelor of Arts (Hons) tinan 2012 iha Universidade Hawaii, Estdus Unidus Amerika. Remata ona Majistradu kona-ba International Studies and Diplomacy School of Oriental and African Studies, University of London United Kingdom, 2016   

Esperensia jornalista no serbisu iha area oi-oin ho ajensia internasional no lokal iha rai-laran no rai-liur. Tinan 2007 – 2008 nu’udat jornalista iha Centru Jornalista Investigativu Timor-Leste – CJITL. Iha Tinan hanesan serbisu nu’udar fasilitador nasional ba programa Media Capacity Building Project UNDP, iha Timor-Leste. Tinan 2012 serbisu ho Internasional Center For Journalist – ICFJ ba programa magang jornalista nian iha Washington D.C., USA. Novembru 2014 – Janeiru 2015 nu’udar peskizador iha NGO nasional La’o Hamutuk. No iha tempu hanesan nu’udar Konsultor Peskiza partime iha Centre of Studies for Peace and Development (CEPAD)/UNESCO (http://cepad-timorleste.org) 

Fulan Maiu 2013 – Outobru 2014 nu’udar asisntente protokolu no tradutor  iha Embasada Estdaus Unidus Amerika iha Timor-Leste.  Leste  (http://timor-leste.usembassy.gov). Maiu 2013 nu’udar konslutor kultural iha Australian Red Cross iha Timor-Leste. No, tinan 2012 nu’udar Academic Peer Adviser nomos Language Consultant Linguistic Department iha Universidade Hawai’i,  Honolulu, Hawai’i, USA. Iha tinan hanesan sai hanesan ICT Policy Research Intern Telecommunication and Information Policy Group (TIPG) iha Universidade Hawai’i.

Serbisu nu’udar Assistant/Bookkeeper iha Comoro Children and Youth Center Foundation (CCYCF)/Kokkyo naki Kodomotachi (KnK), iha tinan 2008. Dadaun nu’udar peskizador iha NGO Nasional La’o Hamutuk.


Raimundos Oki

OkiHusi Oe – Cusse - Ambeno. Hahu kareira jornalizmu baziku iha Jornal STL iha tinan 2009. Nu’udar koolaborador ba Ajensia Notisioza Lusa iha tinan 2010. Sai intervistador iha grupu peskiza no elaborasaun historia feto Timor durante fulan 9 iha tinan 2011.  Jornalista iha Jornal INDEPENDENTE kuaze tinan 2. Sai mos hanesan korespondente ba ajensia notisioza Franca ka Agence France Presse iha tinan 2012.  Agora nu’udar korespondente ba ajensia notisioza Estadus Unidus Amerika Associated Press (AP) no Jornalista Timor Post.


Zéray Caminha

Moris iha Lospalos. Akaba ninia eskola formal kona-ba Dezeñu Komunikasaun Visual tinan 2010  iha Universitas Informatika dan Bisnis Indonesia (UNIBI), Bandung – Indonezia. No kontinua ninia estudu  iha East Berkshire College, Langley, United Kingdom kona-ba  Multimedia & Digital Printing no akaba iha tinan 2015.

Zéray iha esperensia serbisu lubuk ida hanesan iha tinan 2002 – 2003 serbisu ho Radio BBC London. Nu’udar Graphic Designer iha International Center for Journalist – ICFJ  2007 – 2008 nomós iha tinan hanesan nu’udar espesialita  layout Jornal Semanál TEKI TABLOID.

Tinan 2013-2015 servisu nu´udar customer assistant iha Supermerkadu TESCO, Slough, United Kindom nomós Freelance Graphic Designer iha Slough Community Newspaper, United Kingdom. La’os ne’e deit, Zéray mos sai nu’udar Freelance Graphic Design iha mídia imprime semanál hanesan Matadalan, iha Fundasaun Angelita Pires durante Augustu 2016 – Fevereiru 2017.

Mane ho naran kompletu Olivio Dos Reis Junior Savio ne’e mós  iha kuiñesmentu diak kona-ba MS.Word, Excel, PowerPoint, Adobe Photoshop, Adobe Illustrator,  Adobe Premier, Adobe Design no Adobe After Effect. Dadun ne’e hanesan fundador organizasaun SMI.

Hafoin Timor-Leste hamrik nu’udar nasaun demokratiku ida iha sekulu 21, sekulu ne’ebé oferese evolusaun moris ema nian ne’ebé ho fasil maibe hamosu mos dezafiu ne’ebé signifikante. Dezafiu sira hanesan velosidade/lalais, seguru, korenti jerasaun (age wave), opsaun, estilu de vida, kompetisaun presu, valores aumenta, servisu kliente, dependensia teknolojia, garante de kualidade, buat hirak ne’e afeta mos ba dezenvolvimentu Timor-Leste nian nu’udar nasaun ida.

Enkontru dala primeiru iha Praia do Coceiros hodi diskute kona-ba harii SMIEnkontru dala primeiru iha Praia do Coceiros hodi diskute kona-ba harii SMI

Presaun sira ne’ebé mosu mai entre global ho lokal, entre universal ho individual, entre tradisaun ho modernizasaun, entre kresimentu tempu naruk ho tempu badak, entre kompetisaun ho oportunidade hanesan, entre haluan edukasaun ho kapasidade adaptadu, entre espiritual ho material, buat sira ne’e dezafia mos progresu nasaun no ninia ema sira.   

Sentru Mídia Investigativu (SMI) moris atu ajuda halo balansu ba moris ne’ebé la balansu ne’e. SMI hamrik atu kontribui hodi oferese opsaun sira ne’ebé atu ajuda ema bele halo desizaun ba ninia moris ho lolos. Liuhosi SMI ninia kobertura investigativu bele ajuda hamosu parte balun ne’ebé lakon iha aspetu sira moris nian. Ezistensia SMI nian sei sai opsaun ida hodi ajuda hatudu dalan ba dezenvolvimentu Timor-Leste.

Sesaun diskusaun ne’ebé diriji husi Atay Alves
Sesaun diskusaun ne’ebé diriji husi Atay Alves

Razaun hirak ne’e mak dada eis jornalista investigativu sira nia atensaun, liliu sira ne’ebé uluk nu’udar fundador Centru Jornalista Investigativu Timor-Leste (CJITL) nomós jornalista investigativu sira seluk ne’ebé dadaun ne’e serbisu iha instituisaun mídia no orgaun komunikasaun sosiál sira iha Timor-Leste atu tau hamutuk komitimentu forte ida. Nune’e mak iha loron 18 fulan Febreiru 2017, iha Praia dos Couceiros – Dili, jornalista investigativu sira ne’e tur hamutuk hodi diskuti oinsa hamoris fila fali CJITL ne’ebé tinan 3 liu ona la hala’o ninia knar.

Primeiru enkontru hodi diskute kona-ba estatutu no logo ba SMI, iha Jardim 5 Maiu Colmera - Dili
Primeiru enkontru hodi diskute kona-ba estatutu no logo ba SMI, iha Jardim 5 Maiu Colmera - Dili

Rezultadu husi diskusaun ne’e maioria partisipante konkorda hodi harii sentru ka asosiasaun foun ida ho naran foun. Nune’e mak forum deside naran Sentru Mídia Investigativu, habadak bolu SMI mak nu’udar naran ba organizasaun mídia investigativu ida ne’e. Razaun fundamentu hosi desizaun ida ne’e mak atu haforsa serbisu kontrolu sosiál mídia sira nian hodi kontribui ba hametin soberanu nasaun nian iha aspetu hothotu.

Membru sira mos deside hodi halo enkontru regular atu diskuti kona-ba estabelesimentu SMI nian nune’e mak forum deside mos “ekipa konsolidasaun” hodi prepara estatutu no emblema organizasaun nian. Iha inisiu prosesu ida ne’e, membru sira mos halo konsulta ho fundador sira CJITL no husu sira nia konsiderasaun ba hamosu organizasaun foun ida ne’e.

Enkontru segundu hodi diskute kona-ba estatutu SMI. Membru fundador sira seriu lee artigu sira iha Estatutu SMI nian
Enkontru segundu hodi diskute kona-ba estatutu SMI. Membru fundador sira seriu lee artigu sira iha Estatutu SMI nian

Durante periodu konsolidasaun iha enkontru dala rua entre fundador sira hodi diskute timeline serbisu ba prosesu perparasaun estatutu, emblema no sitíu publikasaun ba organizasaun SMI rasik. Ikus mai, liu fulan 3 fundador sira deklara ofisialmente ejistensia SMI iha loron 11 Juñu 2017 iha Fatuhada, Dili, Timor-Leste, liu husi reuniaun extra-ordinariu.  

Subcategories

Sign up via our free email subscription service to receive notifications when new information is available.